Spółka jawna to jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej, która cieszy się popularnością wśród przedsiębiorców. Jest to forma prawna, w której wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem.
Spółka jawna – definicja
Spółka jawna (s.j.) to podstawowy typ spółki osobowej, który jest uregulowany przepisami kodeksu spółek handlowych. Składa się z minimum dwóch wspólników, którzy przyjmują na siebie obowiązki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W spółce jawnej nie ma minimalnego kapitału zakładowego i co ważne, wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a nie tylko wprowadzonym przez nich wkładem do kapitału spółki jak to ma miejsce w przypadku spółek kapitałowych.
Spółka jawna ma swoją pełną i skróconą nazwę, a identyfikuje się ją na rynku za pomocą NIP i REGON podobnie jak inne formy duchalności gospodarczej. Jest bowiem podatnikiem podatku dochodowego na zasadach ogólnych. Wyróżnia się pełną zdolność prawną, co oznacza, że może nabywać prawa, w tym prawa majątkowe, zaciągać zobowiązania, występować jako powód lub pozwany w sądzie.
Jak założyć spółkę jawną?
Założenie spółki jawnej to proces, który wymaga spełnienia kilku kluczowych kroków. Przede wszystkim, muszą istnieć co najmniej dwie osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne posiadające zdolność do czynności prawnych, które zdecydują się założyć spółkę. Następnie, trzeba zawrzeć umowę spółki, która powinna zawierać takie elementy jak: cel i przedmiot działalności, wysokość wkładów wspólników, siedziba spółki, zasady reprezentacji, jak i podział zysków i strat.
Po przygotowaniu projektu umowy, należy go złożyć do notariusza w formie aktu notarialnego. Jest to konieczne do nadania spółce osobowości prawnej. W kolejnym etapie trzeba zgłosić spółkę do Krajowego Rejestru Sądowego. W tym miejscu procedury zgłoszenia są analogiczne do tych obowiązujących przy rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej. Warto pamiętać, że na starcie działalności należy także zarejestrować spółkę jako podatnika VAT, jeżeli planuje się wykonywanie takich czynności.
Podział zysków i strat w spółce jawnej
Podział zysków i strat w spółce jawnej jest jednym z kluczowych elementów działalności tego typu podmiotu. Zgodnie z prawem, jesli umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnik przysługuje taki udział w zysku, jaki przypada na jego wkład. Więc, jeżeli wkłady wspólników były równe, podział zysków będzie równy. Jeżeli ktoś wpłacił więcej, przypada mu większy udział w zyskach.
W sytuacji, gdy w danym roku obrotowym spółka jawna odnotuje stratę, to jest ona rozdzielana pomiędzy wspólników, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Wysokość straty, jaka przypada na danego wspólnika, jest odpowiednio mniejsza, jeżeli jego wkład był niższy, a większa, jeżeli był wyższy.
W praktyce zdarza się, że umowa spółki jawnej stanowi coś innego i zyski są dzielone nierównomiernie. Wówczas można wprowadzić specjalne reguły podziału zysków i strat, które powinny uwzględniać między innymi wkład pracy czy doświadczenia biznesowego. Ważne jest, aby takie ustalenia były jasno opisane i akceptowane przez wszystkich wspólników.
Wspólnicy spółki jawnej nie mogą wypłacać sobie wszelkich zysków bez uwzględnienia możliwości poniesienia strat w przyszłości. W myśl przepisów prawa, muszą zostawić w spółce co najmniej rezerwę – tzw. kapitał zapasowy. Jego minimalna wysokość wynosi 8% sumy rocznego zysku, do momentu osiągnięcia kapitału zapasowego w wysokości 1/3 wkładów wspólników.
